Thông tin từ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ cho biết vừa cấp cứu thành công một ca đột quỵ trong khi ngủ. Trước đó, Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ) tiếp nhận người bệnh nam 65 tuổi trong tình trạng lơ mơ, tiếp xúc chậm Glasgow 13đ, quay mắt quay đầu bên phải, liệt 1/2 người trái cơ lực 1/5. Bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp.
Bệnh nhân phục hồi tốt sau khi được cấp cứu kịp thời.
Theo lời kể của gia đình, khoảng 21 giờ ngày 31/12 bệnh nhân đi ngủ bình thường, đến 23 giờ thì được phát hiện trong tình trạng ý thức chậm, liệt nửa người trái nên đã được đưa bệnh nhân đến Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ).
Ngay lập tức bệnh nhân được chụp cắt lớp vi tính 128 dãy dựng hình 3D mạch máu não cho thấy hình ảnh nhồi máu não tối cấp do tắc động mạch não giữa bên phải. Kíp can thiệp mạch được huy động và tiến hành can thiệp lấy huyết khối cho bệnh nhân. Sau can thiệp, mạch máu não bị tắc được tái thông hoàn toàn.
Sáng hôm sau bệnh nhân cải thiện hoàn toàn, hết liệt chi. Bệnh nhân sẽ tiếp tục điều trị và dự kiến ra viện trong vài ngày tới.
Gia đình bệnh nhân chia sẻ, nhờ biết được những hướng dẫn về bệnh đột quỵ nên khi phát hiện ông như vậy ngay lập tức người nhà đã đưa ông vào thẳng Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ).
Theo các bác sĩ, đột quỵ (còn gọi là tai biến mạch máu não) là tình trạng tổn thương não cấp tính. Có hai dạng đột quỵ là đột quỵ thiếu máu não và đột quỵ xuất huyết não. Tuy nhiên, trên thực tế, đột quỵ thiếu máu não là dạng đột quỵ thường gặp hơn. Cứ 3 bệnh nhân đột quỵ sẽ có 2 người đột quỵ thiếu máu não.
Đột quỵ thiếu máu não xảy ra khi có cục máu đông do mảng xơ vữa tại mạch máu não hoặc từ nơi khác theo dòng máu di chuyển đến não gây tắc nghẽn mạch máu. Tế bào não thiếu oxy và dưỡng chất nên bị tổn thương, nếu để lâu tế bào sẽ chết.
Trong khi đó, đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi một mạch máu bị vỡ. Mức độ nghiêm trọng của đột quỵ tùy thuộc vào diện tích vùng não bị tổn thương và thời gian tế bào não không được cung cấp máu đầy đủ.
10 "bí quyết vàng" cấp cứu người đột quỵ
- Nhận biết sớm biểu hiện: Méo miệng, biểu hiện rõ khi bệnh nhân cười, nhe răng. Yếu liệt tay chân, có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu bệnh nhân giơ hai tay, hai chân lên cao. Ngôn ngữ bất thường, giọng bị đơ đớ, có thể đề nghị bệnh nhân lặp lại cụm từ gì đó xem họ có hiểu và lặp lại được không. Đưa ngay người đột quỵ đến bệnh viện có điều trị đột quỵ gần nhất.
- Đừng chủ quan cơn thiếu máu não thoáng qua: Trong nhiều trường hợp, người đột quỵ chỉ có triệu chứng “thoáng qua”, khoảng một giờ sau đó giảm dần, nhưng không vì vậy mà nghĩ rằng mình đã khỏe. Vì sự tắc nghẽn mạch máu nhỏ sẽ khiến một phần nhỏ mô não bị thiếu máu tạm thời và sớm được phục hồi nhờ cục máu đông tự vỡ (do kích thước nhỏ), hoặc mô não này có thể nhận được dòng máu từ một nhánh mạch máu cạnh bên.
Tuy nhiên, cứ 10 bệnh nhân có cơn thiếu máu não “thoáng qua” thì sẽ có 1 người xuất hiện đột quỵ thật sự trong một tuần kế tiếp.
- Xác định thời gian khởi bệnh đột quỵ.
- Giữ người đột quỵ nằm yên, tránh bị té ngã, sau đó cho bệnh nhân nằm đầu cao 30 độ.
- Đưa bệnh nhân đến ngay các trung tâm có thể can thiệp đột quỵ não cấp tính để được điều trị kịp thời.
- Nếu bệnh nhân lơ mơ, hôn mê: cần xem bệnh nhân thở bình thường, thở nhanh, thở chậm hay ngừng thở. Nếu ngừng thở thì cần hô hấp nhân tạo, vì cấp cứu hô hấp là việc đầu tiên phải làm để đảm bảo đủ oxy cho tim và não.
- “Thời gian vàng” để cấp cứu tính từ triệu chứng khởi phát cơn đột quỵ là sáu giờ. Thời gian tốt nhất là ba giờ sau khi xảy ra cơn đột quỵ.
Với sự tiến bộ của y học, ngày nay người ta có thể dùng thuốc làm tan cục máu gây ra tắc mạch máu não. Tuy nhiên, nó chỉ được dùng cho những người bệnh đến viện sớm trong vòng 4,5 giờ sau khi khởi phát bệnh.
Từ 4,5 – 6 giờ chỉ còn có thể áp dụng thông mạch bằng dụng cụ rút huyết khối.
Nếu muộn hơn, không còn thông mạch được nữa thì việc điều trị rất khó khăn, khả năng tiên lượng xấu rất cao.
- Tuyệt đối đừng chờ đợi với hi vọng cơn đột quỵ sẽ qua đi, hoặc cho người đột quỵ uống thuốc linh tinh… Theo các bác sĩ, khi có các dấu hiệu nghi bị đột quỵ, cần đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế càng nhanh càng tốt.
- Tự uống thuốc hạ huyết áp là tự hại mình.
- Đột quỵ thiếu máu não hiện có thể được điều trị nếu cấp cứu kịp thời. Khi thấy người nhà có dấu hiệu của đột quỵ, việc cần làm của người thân là gọi ngay cấp cứu.
Nam Anh
